Ο Προϋπολογισμός του 2022 έχει να αντιμετωπίσει απειλές που ενδέχεται να λειτουργήσουν ως βραδυφλεγείς βόμβες στα θεμέλια του, με πρώτη την πανδημία. Η πανδημία είναι ένα κεφάλαιο που παραμένει ανοιχτό. Η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης «Ο» υπονομεύει την ανάκαμψη που παρουσιάστηκε το προηγούμενο διάστημα στην οικονομία και καταδεικνύει το ασταθές περιβάλλον. Τα επιδημιολογικά δεδομένα είναι επιβαρυμένα και οι ειδικοί κάνουν λόγο για Χριστούγεννα με υψηλούς αριθμούς και στους διασωληνωμένους και στους θανάτους.
Δυστυχώς το εμβολιαστικό πρόγραμμα, με ευθύνη της Κυβέρνησης, υστερεί σημαντικά σε σχέση με εκείνο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το σύστημα υγείας βρίσκεται υπό πίεση, ειδικά στα περιφερειακά νοσοκομεία. Το νοσοκομείο Κιλκίς, για παράδειγμα, σηκώνει ένα δυσανάλογο βάρος όντας νοσοκομείο με κλινικές COVID, χωρίς να διαθέτει μονάδα εντατικής θεραπείας. Και πρέπει να πω ότι είναι το μοναδικό νοσοκομείο της 4ης ΥΠΕ που δεν έχει ΜΕΘ.
Πολλές υποσχέσεις πήραμε τα δύο τελευταία χρόνια, αλλά αποτέλεσμα μηδέν.
Σε σχέση με τον πληθωρισμό, η Eurostat ανακοίνωσε πρόσφατα ότι ο ετήσιος πληθωρισμός της ευρωζώνης ανήλθε στο 4,9% τον Νοέμβριο, καταρρίπτοντας το αμέσως προηγούμενο υψηλό ρεκόρ του 4,1% που σημειώθηκε τον προηγούμενο μήνα. Σε μεγάλο βαθμό αυτό ήταν αποτέλεσμα της τεράστιας αύξησης του ενεργειακού κόστους. Οι τιμές του πετρελαίου, του ρεύματος και του φυσικού αερίου εξακολουθούν να διαγράφουν ανοδική τροχιά και δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα σημάδια σταθεροποίησης.
Λίγες μόνο ώρες από τη δήλωση της Γερμανίδας Υπουργού Εξωτερικών τη Δευτέρα 13/12 ότι ο ρωσικός αγωγός Nord Stream 2 δεν μπορεί να επιτραπεί στην υπάρχουσα μορφή του επειδή δεν συνάδει με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα ευρωπαϊκά συμβόλαια φυσικού αερίου αυξήθηκαν 10%.
Η αύξηση του κόστους ενέργειας συμπαρασύρει τις τιμές των τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών, πλήττοντας τα νοικοκυριά που βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να συρρικνώνεται, ενώ το βιοτικό επίπεδο μισθωτών και κυρίως χαμηλότερα αμειβόμενων, υποβαθμίζεται τραγικά. Το μηνιαίο κόστος διαβίωσης του πολίτη από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί κατά 18% με 20%, που σημαίνει ότι κάθε πολίτης χρειάζεται 50 ευρώ το μήνα παραπάνω για τη διαβίωσή του. Δυστυχώς, ο ΦΠΑ σε προϊόντα πρώτης ανάγκης παραμένει στο 13% και σε πολλά στο 24% και δεν παραδειγματιζόμαστε από τις σκανδιναβικές χώρες, τη Γαλλία, την Ισπανία, που έχουν κατεβάσει τον ΦΠΑ στο 5% στα βασικά προϊόντα.
Η ακρίβεια είναι μεγάλη, αλλά η Κυβέρνηση παραμένει αδρανής. Αποδίδει απλά τις ανατιμήσεις στις διεθνείς εξελίξεις και δεν λαμβάνει μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων, όπως παραδείγματος χάρη τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και τη μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Ούτε κάνει βέβαια ενέργειες για να ελέγξει την αισχροκέρδεια.
Η βελτίωση των οικονομικών μεγεθών που περιγράφεται στο σχέδιο του Προϋπολογισμού δεν έχει αντίκρισμα στους πολίτες, οι οποίοι βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται. Θα έλεγα μάλιστα ότι είναι από εκείνες τις φορές που ευημερούν οι αριθμοί, αλλά όχι οι άνθρωποι ή, επί το ορθότερον, ευημερούν πολύ λίγοι άνθρωποι.
Κύριοι Υπουργοί,
Κατά τη συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής είπατε ότι σε αντιδιαστολή με τον περσινό προϋπολογισμό, ο οποίος επικεντρωνόταν στην αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας -πόσο άραγε αυτό είναι αληθές- ο φετινός Προϋπολογισμός σηματοδοτεί την υπέρβαση της υγειονομικής κρίσης και καταγράφει τη μετάβαση της οικονομίας από την ισχυρή ανάκαμψη του 2021 στην υψηλή και διατηρήσιμη ανάπτυξη του 2022.
Εγώ θα σας πω ότι μπορεί να μην έκλεισε η οικονομία εκ νέου λόγω πανδημίας -και αυτό είναι κάτι θετικό- αλλά ο Προϋπολογισμός σας είναι δυνατόν να ανατραπεί από τις απειλές που προανέφερα και να αποκτήσει και πάλι διαχειριστικό χαρακτήρα. Το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,5%, στο τέλος δηλαδή του επόμενου χρόνου θα είναι κατά 1,7 υψηλότερο από αυτό του 2019. Ο τουρισμός προβλέπεται να καλύψει το 80% με 85% των εσόδων του 2019, με τα έσοδα να φτάνουν στα 15 – 16 δισ. ευρώ, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη.
Η πορεία της πανδημίας, όμως, επηρεάζει την τουριστική κινητικότητα. Η νέα μετάλλαξη, η αβεβαιότητα γύρω από τους ταξιδιωτικούς κανόνες και η αυστηροποίηση των μέτρων και των περιορισμών έχει οδηγήσει εκ νέου αλλαγή στάσης των καταναλωτών, κάνοντάς τους πιο συντηρητικούς και πιο επιφυλακτικούς στα ταξίδια.
Στη Βρετανία, που αποτελεί για εμάς βασική τουριστική αγορά, μόνο το 24% των ταξιδιωτών σχεδιάζει να κάνει κράτηση για διακοπές στο εξωτερικό τους επόμενους δώδεκα μήνες, ενώ το 85% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν θα ταξιδέψουν εκτός συνόρων τα Χριστούγεννα. Ο τουρισμός έχει να αντιμετωπίσει και την επέλαση της ακρίβειας στην ενέργεια και τα αγαθά.
Ακόμα και αν η τουριστική κίνηση αυξηθεί, αυτό δεν συνεπάγεται κερδοφορία για τις επιχειρήσεις, καθώς οι τουριστικοί πράκτορες πιέζουν για χαμηλές τιμές, τη στιγμή που το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος ανεβάζει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις, λοιπόν, χρειάζονται στήριξη αφού το 2021 χαρακτηρίζεται χρονιά επιβίωσης και πολλές από αυτές έχουν καταφύγει στον δανεισμό για να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Πολλά ξενοδοχεία δωδεκάμηνης λειτουργίας κατέγραψαν δραματικές απώλειες επί δεκαοκτώ μήνες.
Για να αποτελέσει, λοιπόν, το 2022 χρονιά εφαλτήριο για την ανάπτυξη, είναι αναγκαίο να υπάρξει αλλαγή τουριστικού μοντέλου, να δοθεί έμφαση στον βιώσιμο τουρισμό, στην ψηφιακή μετάβαση, να πραγματοποιηθούν έργα υποδομής, όπως η ανάπλαση εγκαταστάσεων των συνοριακών σταθμών των λιμένων του οδικού δικτύου.
Έχετε, άραγε, εκπονήσει κάποιο σχέδιο για όλα αυτά;
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η ελληνική επαρχία χρειάζεται στήριξη. Η περιφέρεια μου, το Κιλκίς, κατ’ εξοχήν αγροτική περιοχή, αντιμετωπίζει σοβαρά θέματα, όπως την αύξηση της τιμής του πετρελαίου κίνησης και την αναδρομική αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Θα σας πω ένα παράδειγμα: Αγρότης πήρε λογαριασμό 1.223 ευρώ στο ρεύμα, από κατανάλωση 344 ευρώ, αλλά ρήτρα αναπροσαρμογής 941 ευρώ. Τη σόγια την πληρώνει 510 ευρώ τον τόνο, το καλαμπόκι 0,30 ευρώ, το τριφύλλι 0,25 ευρώ, αλλά το γάλα το πουλάει 0,40 ευρώ. Πώς θα ανταπεξέλθει αυτός σε αυτές τις ανάγκες;
Έχουμε τριπλασιασμό των λιπασμάτων. Η αποτυχημένη δε διαχείριση από την Κυβέρνηση των θεμάτων των βοσκοτόπων έχουν οδηγήσει αγρότες και κτηνοτρόφους σε απόγνωση.
Για όλα αυτά, ποια είναι η απάντηση και το σχέδιο αντιμετώπισή σας, κύριοι Υπουργοί;
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι εμείς καταψηφίζουμε τον Προϋπολογισμό. Ψηφίζουμε όμως αυτόν του Υπουργείου Άμυνας και της Προεδρίας.
Ευχαριστώ πολύ.