Σήμερα κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο να διαφανεί άμεσα. Ωστόσο υπάρχουν φωνές, υπάρχουν κινήματα που ξεπηδούν μέσα από το Internet και το Facebook, που δείχνουν ότι αυτός είναι ο δρόμος. Στην αντίθετη περίπτωση ξεπροβάλλει επικίνδυνα το φάντασμα μιας περιχαρακωμένης σε στεγανά, μιας συρρικνωμένης, μιας καθημαγμένης Ευρώπης, πολλών ταχυτήτων, χωρίς προοπτική, χωρίς μέλλον, που αν δε φλερτάρει ή δεν ενσωματώνει τα άκρα, θα υποκύπτει συχνά στις πιέσεις υιοθέτησης ακραίων θέσεων και ακραίων συμπεριφορών.
Αυτός ο συλλογικός κλονισμός που σήμερα υφιστάμεθα μπορεί να μας αφυπνίσει σε μία λογική ανάπλασης. Αυτό το συλλογικό τραύμα μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για κάθε νέο άλμα προς τα εμπρός. Από αυτήν την άποψη, είναι άδικο να θεωρούμε ότι οι νέοι σήμερα είναι μια χαμένη γενιά. Αντιθέτως αποδεικνύεται ότι είναι μια γενιά ελπίδας και προοπτικής.
Μέσα σε αυτές τις νέες αλλαγές ξεπροβάλλει η έννοια, η σημασία αλλά και η ανάγκη της αλληλεγγύης. Σήμερα ένας φράχτης, για να χρησιμοποιήσω τη φράση της γνωστής συγγραφέως Ναόμι Κλάιν, έχει υψωθεί ανάμεσα στους πολίτες και στην ίδια την αξία της ζωής. Ενας φράχτης ανάμεσα στους ανθρώπους και τις συντάξεις, ένας φράχτης ανάμεσα στους πολίτες και στους μισθούς, ανάμεσα στην κοινωνία και στο δικαίωμα της έκφρασης και της ελευθερίας. Ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Ισως είναι αόρατος, αλλά είναι ένας υπαρκτός φράχτης, ο οποίος υψώνεται γύρω από την πραγματική έννοια της Δημοκρατίας.
Η κατάσταση στη χώρα μας είναι οριακή. Ο πολίτης χρειάζεται να θέσει στον εαυτό του θλιβερά διλήμματα και θλιβερές προτεραιότητες. Να επιλέξει αν θα πρέπει να πληρώσει το ενοίκιό του ή θα αγοράσει φαγητό για τα παιδιά του, να επιλέξει αν θα του κόψουν το ρεύμα ή αν θα ανταποκριθεί στο εξώδικο που του έχει στείλει η τράπεζα γιατί δεν πληρώνει τις δόσεις του κανονικά. Αυτά τα διλήμματα είναι θλιβερά. Δοκιμάζουν τον πολιτισμό μας και τη δημοκρατία μας. Γι' αυτό και η αλληλεγγύη και οι θεσμοί της θα πρέπει να έχουν ουσιαστικό ρόλο.
Η κρίση δημιουργεί νέα δεδομένα για την Πολιτεία, τους θεσμούς της αλλά και την ίδια την κοινωνία. Θα λέγαμε ότι, πλέον, η κρίση μάς «καταναγκάζει» στην αλληλεγγύη, ακόμα κι αν δεν την είχαμε επιλέξει.
*Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΡΑΓΓΙΔΗΣ είναι βουλευτής Κιλκίς του ΠΑΣΟΚ