Όσον αφορά στους πραγματοποιηθέντες ελέγχους από το ΣΕΠΕ στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια κατά το πρώτο εννεάμηνο του 2011, τα αρμόδια Τμήματα Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας πραγματοποίησαν 24.571 ελέγχους στους οποίους βρέθηκαν να απασχολούνται 1.423 ανασφάλιστοι εργαζόμενοι, επέβαλαν 3.509 πρόστιμα συνολικού ύψους 10.241.298 ευρώ και υπέβαλαν 1.801 μηνύσεις-μηνυτήριες αναφορές για τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
Επιπλέον σας γνωρίζουμε ότι από τις αρχές του 2010, έχει ενεργοποιηθεί η διάταξη του αρθρ. 151 του Ν. 3655/2008 και διενεργούνται πλέον τακτικοί έλεγχοι από τα μεικτά κλιμάκια αποτελούμενα από υπαλλήλους της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του ΙΚΑ και του ΣΕΠΕ. Τα μεικτά κλιμάκια έχουν ενταχθεί στον προγραμματισμό δράσης των υπηρεσιών του ΣΕΠΕ ενώ καταβάλλεται και συνεχής προσπάθεια αύξησης της αποτελεσματικότητας των ελέγχων μέσα από τη θέσπιση ποσοτικών και ποιοτικών στόχων, την αξιοποίηση των καταγγελιών και τη συνεργασία με τους κοινωνικούς ετέρους.
Το πρώτο εννεάμηνο του 2011 τα κλιμάκια της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) με και χωρίς το ΣΕΠΕ, πραγματοποίησαν 12.112 ελέγχους σε επιχειρήσεις σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Οι έλεγχοι ήταν δειγματοληπτικοί στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που με βάση όλες τις μέχρι σήμερα ενδείξεις παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας, ήτοι:
Επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια- ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες, μπαρ) Βιοτεχνικά πάρκα, Βιομηχανικές ζώνες, Κομμωτήρια, Πρατήρια βενζίνης, Συνεργεία αυτοκινήτων, Μεταφορικές Επιχειρήσεις, Καθαριότητα, Κατασκευές, Φιλοξενία.
Ο αριθμός των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που έγιναν έλεγχοι είναι 43.949 και ο αριθμός ανασφάλιστων εργαζομένων που προκύπτει είναι 12.823. Από τους 12.823, οι 5.623 είναι αλλοδαποί, που αντιπροσωπεύουν το 38,30% σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αλλοδαπών εργαζομένων, ο οποίος ανέρχεται στους 14.681 για τις επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν οι έλεγχοι.
Οι ημεδαποί ανασφάλιστοι και μη καταχωρημένοι στα ειδικά βιβλία νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού είναι 7.200, ποσοστό 24.60% των 29.268 συνολικά ημεδαπών εργαζομένων στις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν.
Το σύνολο των επιβληθέντων προστίμων που επιβλήθηκαν αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία, για το ίδιο χρονικό διάστημα (Α’ εννεάμηνο 2011), ανέρχεται στο ποσό των 7.891.000 ευρώ.
Β. Αναφορικά με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ανασφάλιστης εργασίας, η μέριμνα για την κανονική ασφάλιση του συνόλου των εργαζόμενων, η πάταξη της εισφοροδιαφυγής και κατ’ επέκταση, η μακροπρόθεσμη διασφάλιση της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών οργανισμών αποτελούν ζητήματα πρώτιστης προτεραιότητας για το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και την Πολιτική του Ηγεσία. Προς επίτευξη των ανωτέρω και σε ότι αφορά ειδικότερα στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχουν ληφθεί μια σειρά από μέτρα τόσο νομοθετικού όσο και λειτουργικού χαρακτήρα. Ειδικότερα:
1. Με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 2556/1997 (ΦΕΚ 270, Α’/24,12,1997) συστάθηκε η Ειδική Υπηρεσία Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) για την οποία προβλέπεται συνεχής λειτουργία σε 24ωρη βάση, προκειμένου να διενεργούνται διαρκείς έλεγχοι στις επιχειρήσεις με σκοπό τον εντοπισμό των ανασφάλιστων απασχολούμενων και τη διαπίστωση της τήρησης των υποχρεώσεων των εργοδοτών, όπως αυτές προσδιορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 2 του ίδιου νόμου.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται οι ακόλουθες υποχρεώσεις για τους εργοδότες:
α) Να τηρούν ειδικό έντυπο όπου καταχωρούν τους νεοπροσλαμβανόμενους μισθωτούς από 01/04/1998, αμέσως μετά την πρόσληψη και πριν αναλάβουν εργασία. Σε περίπτωση παράλειψης καταχώρισης μισθωτού ή μη επίδειξης από τον εργοδότη του ειδικού εντύπου επιβάλλεται από τα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πρόστιμο (ΠΕΠΑΕ).
Σημειώνεται ότι με τις διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 2 του ν.3846/2010 (ΦΕΚ 66 Α’/11,05,2010) αυστηροποιείται το ανωτέρω πρόστιμο για τους εργοδότες  που διαπιστώνεται ότι επαναλαμβάνουν την παράβαση της μη καταχώρισης στο Ειδικό Βιβλίο των εργαζομένων που απασχολούν. Συγκεκριμένα, το επιβαλλόμενο σήμερα πρόστιμο στην περίπτωση αυτή διπλασιάζεται ποινή που δεν έχει εισπρακτικό χαρακτήρα αλλά αποσκοπεί στη διασφάλιση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Επιπλέον, με τι διατάξεις του άρθρου 33 παρ. 6 του ν. 3863/2010, θεσπίζεται και αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους 3.000 ευρώ έως 15.000 ευρώ τόσο για τους παρεμποδίζοντες με οποιονδήποτε τρόπο τους διενεργούμενους ως άνω ελέγχους (είτε παρεμπόδιση της εισόδου των αρμοδίων για τη διενέργεια των ελέγχων υπαλλήλων είτε άρνηση παροχής πληροφοριών ή παροχή ψευδών πληροφοριών κατά τη διενέργεια του ελέγχου), όσο και για τους εργοδότες που με οποιονδήποτε επίσης τρόπο παραβαίνουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτούς από τις διατάξεις της περίπτωσης γ της παρ. 9 του άρθρου 26 του α.ν. 1846/1951 (υποχρέωση να επιτρέπουν στους αρμοδίους για τη διενέργεια των ελέγχων υπαλλήλους την εξέταση των καταστάσεων προσωπικού που τηρούν των εμπορικών τους βιβλίων καθώς και να παρέχουν κάθε αναγκαίο στοιχείο και πληροφόρηση που τους ζητείται για την ευχερέστατη και αποτελεσματικότερη άσκηση του επιτόπιου ελέγχου).
β) Να αναγγέλλουν στον ΟΑΕΔ εντός 8 ημερών την καθ’ οιονδήποτε λόγο αποχώρηση του μισθωτού τους διαφορετικά τα όργανα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα επιβάλουν πρόστιμο το ύψος του οποίου θα επιβάλουν πρόστιμο το ύψος του οποίου θα καθορισθεί με Υπουργική Απόφαση.
γ) Να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή και αλλαγή σχετικά με την επιχείρηση τους, το αργότερο εντός 30 ημερών αλλιώς τους επιβάλει πρόστιμο.
δ) Να έχουν καταχωρίσει στα μισθολόγια και τις ΑΠΔ το απασχολούμενο προσωπικό τους προκειμένου  η καταγγελία σύμβασης εργασίας του να θεωρείται έγκυρη.
Εκτός από τους υπαλλήλους της ΕΥΠΕΑ ανάλογους ελέγχους προβλέπεται να διενεργούν με ευθύνη των διευθυντών και οι αρμόδιοι υπάλληλοι εξωτερικού ελέγχου των κατά τόπους Υποκαταστημάτων και Παραρτημάτων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ καθώς και οι υπάλληλοι του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας.
2. Επίσης με τις διατάξεις του άρθρου 151 παρ. 1 του ν 3655/2008 προβλέπεται η δυνατότητα διενέργειας κοινών ελέγχων των επιχειρήσεων και εν γένει των χώρων εργασίας από μικτά κλιμάκια ελέγχου αποτελούμενα από υπαλλήλους τόσο της ΕΥΠΕΑ όσο και του ΣΕΠΕ. Η ανωτέρω διάταξη έχει ήδη ενεργοποιηθεί και διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργοδοτών και επιχειρήσεων που παρουσιάζουν αυξημένη εισφοροδιαφυγή.
3. Με τις διατάξεις του 33 του ν 3863/2010, θεσπίζεται η δυνατότητα συγκρότησης μικτών κλιμακίων ελέγχου των κάθε είδους επιχειρήσεων ανά την Επικράτεια αποτελούμενων από υπαλλήλους της διεύθυνσης Επιθεώρησης της Γενικής Γραμματείας Ασφαλίσεων και από υπαλλήλους των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) πλην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που υπηρετούν στις διευθύνσεις Επιθεώρησης και στα Τμήματα Εσόδων αυτών σε συνεργασία με τους Προϊσταμένους των διευθύνσεων Επιθεώρησης των ΦΚΑ. Οι υπάλληλοι αυτοί σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, μπορούν να συμμετέχουν και στα μικτά κλιμάκια ελέγχου της παρ.1 του άρθρου 151 του ν. 3665/2008.
4. Πέραν των ανωτέρω το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχει δρομολογήσει ένα πλέγμα διαδικασιών οι οποίες ως κοινή συνισταμένη έχουν την ενίσχυση του ελέγχου των εργοδοτών. Πιο συγκεκριμένα το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) επιτρέπει:
α) Τη δημιουργία και συντήρηση πλήρους και αξιόπιστου Μητρώου Εργοδοτών προκειμένου ανά πάσα στιγμή να υπάρχουν τα ακριβή και πλήρως ενημερωμένα στοιχεία τους.
β) Τη δημιουργία και διατήρηση αναλυτικού προφίλ εργοδοτών με στοιχεία οικονομικά και μη τα οποία συνθέτουν τη γενικότερη εικόνα του εργοδότη και παρέχουν πληροφόρηση σχετικά με την αξιοπιστία του.
γ) την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διασταύρωσης των στοιχείων και εν συνεχεία στατιστικής ανάλυσης των αποτελεσμάτων αναφορικά με τον χάρτη των εργοδοτών και των εργαζομένων προκειμένου να εντοπίζονται τομείς της οικονομίας στους οποίους παρατηρείται εισφοροδιαφυγή.
δ) την εφαρμογή εξειδικευμένων κριτηρίων με βάση τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από τις διασταυρώσεις με στόχο τον κατευθυνόμενο επιτόπιο έλεγχο των εργοδοτών.
5. Πέραν του ΟΠΣ επισημαίνουμε ότι έχουν δρομολογηθεί και επιμέρους δράσεις οργάνωσης των διαδικασιών ελέγχου των εργοδοτών στα κατά τόπους υποκαταστήματα του ιδρύματος ενώ συγχρόνως  δίδονται και συνεχείς κατευθύνσεις ελέγχου προς τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα (ΕΥΠΕΑ) για τον κατά προτεραιότητα έλεγχο των εργοδοτών σε ευαίσθητους τομείς απασχόλησης.
Επιπλέον σύμφωνα με όσα μας έχει γνωστοποιήσει η Διοίκηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ σας γνωρίζουμε ότι παράλληλα με τις ήδη υπάρχουσες Ειδικές Υπηρεσίες Ελέγχου Ασφάλισης έχουν συσταθεί 9 επιπλέον ειδικές υπηρεσίες Ελέγχου Ασφάλισης για τις οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες στελέχωσης τους με προσωπικό στις ακόλουθες διοικητικές περιφέρειες.
6. Στην καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής συντέλεσε σημαντικά και ο αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) ο οποίος καθιερώθηκε ως ο μοναδικός αριθμός εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης για κάθε πολίτη. Μέσω του κεντρικού ηλεκτρονικού ελέγχου του μοναδικού αυτού αριθμού ο οποίος αποτελεί προϋπόθεση για κάθε εργασιακή, ασφαλιστική, προνοιακή ή ιατροφαρμακευτική παροχή είναι προφανές ότι θα περιοριστούν σημαντικά οι σπατάλες και θα διευκολυνθούν ο έλεγχος και η καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής.



Ο Υπουργός

Γ. Κουτρουμάνης