Δεν θα μιλήσω για το κάθε άρθρο ξεχωριστά, γιατί νομίζω ότι είναι φανερό και εύκολα κατανοητό από όλους μας. Θα ήθελα όμως να κάνω μία γενική παρατήρηση πρώτα και μετά μερικές ειδικές για κάποια σημεία της σύμβασης.

Πρόκειται για μια δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση προς το Δημόσιο. Συγκεκριμένα θα χρηματοδοτηθεί όλο αυτό το έργο, που συμπεριλαμβάνει διάφορα ζητήματα στο πλαίσιο της προσπάθειας αναβάθμισης και ενίσχυσης της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας. Ειδικά με την οικονομική δυσπραγία που υπάρχει στη χώρα μας, είναι ακόμα πιο σημαντικές και ευεργετικές τέτοιες χειρονομίες, όπου γίνονται και από όπου κι αν αυτές προέρχονται.

Θα έλεγα παρεμπιπτόντως ότι, -τώρα που έχουμε τα προβλήματα, γιατί είναι μεγάλα τα προβλήματα από τον κορονοϊό, χωρίς να θέλω να δημιουργήσω άγχος ή πανικό, - η πατρίδα μας χρειάζεται την ενίσχυση σε διάφορους τομείς, που θα κληθούν να διαχειριστούν αυτή την κατάσταση της υγείας. Θα χρειάζονταν επίσης ευεργετικά βοηθήματα από τέτοιους παράγοντες, όπως αυτό που συζητάμε σήμερα.

Εμείς δεν βλέπουμε αυτή τη Σύμβαση αρνητικά. Σαφώς και την βλέπουμε θετικά. Σύμφωνα, όμως, με την Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους το Δημόσιο θα έχει απώλεια εσόδων από τις φορολογικές και λοιπές απαλλαγές που συνοδεύουν τη δωρεά.

Αναφέρεται, όμως, ότι θα αναπληρωθεί αυτή η απώλεια από άλλες πηγές εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού και των προϋπολογισμών λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ενώ το Δημόσιο θα εξοικονομήσει τη δαπάνη των 800.000 €, που θα το βάρυνε για την υλοποίηση του έργου, αν δεν υπήρχε η δωρεά.

Στο άρθρο 3 αναφέρεται ότι το έργο θα υλοποιηθεί με διαδικασίες, που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις περί ανάθεσης και εκπόνησης μελετών δημοσίου, στη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων και στη νομοθεσία περί εθνικών κληροδοτημάτων και δωρεών.

Θα θέλαμε, λοιπόν, μια διευκρίνιση για το τι σημαίνει «δεν εμπίπτει στη νομοθεσία περί εθνικών κληροδοτημάτων και δωρεών».

Με αφορμή τη δωρεά και ανεξάρτητα από αυτή, για την οποία δεν υπάρχει, όπως είπα, αντίρρηση, θέλω να κάνω κάποιες άλλες παρατηρήσεις.

Έχει συγκροτηθεί μια ομάδα συμβουλευτικού τύπου, της οποίας τα μέλη αναφέρθηκαν, είναι πολλά. Δεν είναι ολιγομελής, απ' αυτό που είδα. Είναι 12 και η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών χαρακτηρίζει τη συμβουλευτική ομάδα «ολιγομελή», αποτελούμενη από «προσωπικότητες εγνωσμένης αξίας στο χώρο τους με διεθνές κύρος και επιτυχημένες πορείες». Η ομάδα δε αυτή θα συμβουλεύει το δημόσιο αφιλοκερδώς και σίγουρα έχει καλές προθέσεις.

            Δεν αμφισβητείται η αξία των συγκεκριμένων προσώπων που την απαρτίζουν. Ωστόσο, είναι σωστό να γνωρίζουμε με σαφήνεια ποιο είναι το στάτους μιας τέτοιας ομάδας. Είναι άτυπο όργανο ή θεσμοθετημένο; Ποια ήταν τα κριτήρια, με τα οποία επελέγησαν τα συγκεκριμένα άτομα για το συγκεκριμένο έργο και ποιος τα επέλεξε; Υπάρχει κάπου μια σαφής περιγραφή των ρόλων τους, τι κάνει ο καθένας, τι περιμένουμε από τον καθένα και σε τι θα συνεισφέρει ο καθένας;

Γενικά, θα πρέπει να υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο εντός του οποίου είναι απαραίτητο να λειτουργούν τέτοιες συνεργασίες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα ή των ιδιωτών, ακόμη και αν η εργασία προσφέρεται αφιλοκερδώς.

Δεύτερον, η εικόνα της χώρας σε διεθνές επίπεδο είναι μια πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση. Πρέπει να στηρίζεται σε αναπτυξιακή φιλοσοφία και άξονες και να ξεκινάει από το κράτος. Αποτελεί προστιθέμενη αξία η συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όταν συνοδεύεται από ανάλογη εμπειρία και εξειδικευμένη γνώση.

Πώς, όμως, ελέγχεται και εξασφαλίζεται στην παρούσα περίπτωση ότι το έργο της ομάδας ανταποκρίνεται με επάρκεια στο ζητούμενο; Θα πρέπει να έχουν κύριο ρόλο στο όλο εγχείρημα θεσμικοί φορείς.

Σύμφωνα δε με δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» η ομάδα πλαισιώνεται από εκπροσώπους της Προεδρίας της Κυβέρνησης και της Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτοί έχουν λόγο επί της ουσίας; Αν ναι, προκύπτει αυτό επίσημα από κάπου;

Τρίτον, υπάρχει ασάφεια ως προς το αντικείμενο σχεδιασμού της ομάδας, το οποίο είναι αρκετά ευρύ και γενικό. Σύμφωνα με τη δήλωση του κ. Πρωθυπουργού στον Τύπο, «Μέχρι σήμερα η προβολή της Ελλάδας αφορούσε μόνο την τουριστική της πλευρά. Πρέπει να προβάλουμε μια συνολική εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας, μιας χώρας δημιουργίας, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης με ξεχωριστή ποιότητα ζωής και σεβασμό στο περιβάλλον. Μιας Ελλάδας που κοιτάζει τον κόσμο με αυτοπεποίθηση. Η νέα αυτή εικόνα θα στηρίζει και θα στηρίζεται από κάθε άξονα του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου. Θα αντικατοπτρίζει θετικά τη χώρα και τους ανθρώπους της, θα τονώνει την περηφάνια των Ελλήνων και παράλληλα με την ιστορία θα φανερώνει την σύγχρονη διάσταση πολιτισμού, τεχνογνωσίας και ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή των παραμέτρων που συνθέτουν την Ελλάδα των επόμενων γενεών».

Θα πρέπει όλο αυτό να γίνει πιο συγκεκριμένο και πιο απτό μέσα σε αυτή τη συμφωνία.

Επίσης, είναι ουσιαστικό να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική, ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, ένα μετρήσιμο αποτέλεσμα και βέβαια διαφάνεια παντού.

Τέλος, το πρόγραμμα που θα χρηματοδοτηθεί οφείλει να έχει σοβαρά εχέγγυα επιτυχίας και να μην αποτελεί απλώς ένα εγχείρημα ή ένα πείραμα. Η νοοτροπία «τι είχαμε τι χάσαμε;», επειδή πρόκειται για δωρεά, σε περίπτωση που το εγχείρημα δεν επιφέρει το αναμενόμενο αποτέλεσμα δεν θα είναι αποδεκτή. Αφενός υπάρχει η απώλεια εσόδων του δημοσίου από τις φορολογικές και λοιπές απαλλαγές αφετέρου είναι σημαντικό και στις περιπτώσεις των δωρεών να έχουμε την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση προς όφελος της χώρας.

Όπως είπα από την αρχή, γενικά είμαστε είπε υπέρ αυτής της Σύμβασης, βεβαίως επιφυλασσόμεθα στην Ολομέλεια για πιο συγκεκριμένες τοποθετήσεις και με βάση τυχόν προτάσεις ή αλλαγές, που μπορεί να φέρει η Κυβέρνηση.

Σας ευχαριστώ.

Αθήνα, 11 Μαρτίου 2020

Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια περίοδο πάρα πολύ δύσκολη, πολλά χρόνια τώρα. Αυτό έχει τώρα επιδεινωθεί με τον κορωνοϊό, που θα έχει σίγουρα επιπτώσεις οικονομικές, όπως είχαν και όλ' αυτά τα χρόνια της κρίσης.

Επομένως, μέσα σε μια τέτοια κατάσταση και ένα τέτοιο περιβάλλον, όποια δωρεά έρχεται και μπορεί να βοηθήσει την πατρίδα μας οδηγώντας σε ένα καλό δρόμο, είναι ευπρόσδεκτη. Νομίζω ότι δεν θα έχει κανένας αντίρρηση, με βάση όλη αυτή την εισήγηση που υπάρχει, σε σχέση με αυτή τη συμφωνία.

Η σύμβαση υπογράφτηκε τον Φεβρουάριο. Από τις 15 Οκτωβρίου του 2019 η κυβέρνηση είχε σχεδιάσει το πλαίσιο για την αναβάθμιση και ενίσχυση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό. Είχαν ξεκινήσει ήδη τότε αυτές οι συζητήσεις, για να φτάσουν στο σημείο που είμαστε σήμερα.

Δεν θα μιλήσω για το κάθε άρθρο ξεχωριστά, γιατί νομίζω ότι είναι φανερό και εύκολα κατανοητό από όλους μας. Θα ήθελα όμως να κάνω μία γενική παρατήρηση πρώτα και μετά μερικές ειδικές για κάποια σημεία της σύμβασης.

Πρόκειται για μια δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση προς το Δημόσιο. Συγκεκριμένα θα χρηματοδοτηθεί όλο αυτό το έργο, που συμπεριλαμβάνει διάφορα ζητήματα στο πλαίσιο της προσπάθειας αναβάθμισης και ενίσχυσης της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας. Ειδικά με την οικονομική δυσπραγία που υπάρχει στη χώρα μας, είναι ακόμα πιο σημαντικές και ευεργετικές τέτοιες χειρονομίες, όπου γίνονται και από όπου κι αν αυτές προέρχονται.

Θα έλεγα παρεμπιπτόντως ότι, -τώρα που έχουμε τα προβλήματα, γιατί είναι μεγάλα τα προβλήματα από τον κορονοϊό, χωρίς να θέλω να δημιουργήσω άγχος ή πανικό, - η πατρίδα μας χρειάζεται την ενίσχυση σε διάφορους τομείς, που θα κληθούν να διαχειριστούν αυτή την κατάσταση της υγείας. Θα χρειάζονταν επίσης ευεργετικά βοηθήματα από τέτοιους παράγοντες, όπως αυτό που συζητάμε σήμερα.

Εμείς δεν βλέπουμε αυτή τη Σύμβαση αρνητικά. Σαφώς και την βλέπουμε θετικά. Σύμφωνα, όμως, με την Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους το Δημόσιο θα έχει απώλεια εσόδων από τις φορολογικές και λοιπές απαλλαγές που συνοδεύουν τη δωρεά.

Αναφέρεται, όμως, ότι θα αναπληρωθεί αυτή η απώλεια από άλλες πηγές εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού και των προϋπολογισμών λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ενώ το Δημόσιο θα εξοικονομήσει τη δαπάνη των 800.000 €, που θα το βάρυνε για την υλοποίηση του έργου, αν δεν υπήρχε η δωρεά.

Στο άρθρο 3 αναφέρεται ότι το έργο θα υλοποιηθεί με διαδικασίες, που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις περί ανάθεσης και εκπόνησης μελετών δημοσίου, στη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων και στη νομοθεσία περί εθνικών κληροδοτημάτων και δωρεών.

Θα θέλαμε, λοιπόν, μια διευκρίνιση για το τι σημαίνει «δεν εμπίπτει στη νομοθεσία περί εθνικών κληροδοτημάτων και δωρεών».

Με αφορμή τη δωρεά και ανεξάρτητα από αυτή, για την οποία δεν υπάρχει, όπως είπα, αντίρρηση, θέλω να κάνω κάποιες άλλες παρατηρήσεις.

Έχει συγκροτηθεί μια ομάδα συμβουλευτικού τύπου, της οποίας τα μέλη αναφέρθηκαν, είναι πολλά. Δεν είναι ολιγομελής, απ' αυτό που είδα. Είναι 12 και η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών χαρακτηρίζει τη συμβουλευτική ομάδα «ολιγομελή», αποτελούμενη από «προσωπικότητες εγνωσμένης αξίας στο χώρο τους με διεθνές κύρος και επιτυχημένες πορείες». Η ομάδα δε αυτή θα συμβουλεύει το δημόσιο αφιλοκερδώς και σίγουρα έχει καλές προθέσεις.

            Δεν αμφισβητείται η αξία των συγκεκριμένων προσώπων που την απαρτίζουν. Ωστόσο, είναι σωστό να γνωρίζουμε με σαφήνεια ποιο είναι το στάτους μιας τέτοιας ομάδας. Είναι άτυπο όργανο ή θεσμοθετημένο; Ποια ήταν τα κριτήρια, με τα οποία επελέγησαν τα συγκεκριμένα άτομα για το συγκεκριμένο έργο και ποιος τα επέλεξε; Υπάρχει κάπου μια σαφής περιγραφή των ρόλων τους, τι κάνει ο καθένας, τι περιμένουμε από τον καθένα και σε τι θα συνεισφέρει ο καθένας;

Γενικά, θα πρέπει να υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο εντός του οποίου είναι απαραίτητο να λειτουργούν τέτοιες συνεργασίες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα ή των ιδιωτών, ακόμη και αν η εργασία προσφέρεται αφιλοκερδώς.

Δεύτερον, η εικόνα της χώρας σε διεθνές επίπεδο είναι μια πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση. Πρέπει να στηρίζεται σε αναπτυξιακή φιλοσοφία και άξονες και να ξεκινάει από το κράτος. Αποτελεί προστιθέμενη αξία η συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όταν συνοδεύεται από ανάλογη εμπειρία και εξειδικευμένη γνώση.

Πώς, όμως, ελέγχεται και εξασφαλίζεται στην παρούσα περίπτωση ότι το έργο της ομάδας ανταποκρίνεται με επάρκεια στο ζητούμενο; Θα πρέπει να έχουν κύριο ρόλο στο όλο εγχείρημα θεσμικοί φορείς.

Σύμφωνα δε με δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» η ομάδα πλαισιώνεται από εκπροσώπους της Προεδρίας της Κυβέρνησης και της Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτοί έχουν λόγο επί της ουσίας; Αν ναι, προκύπτει αυτό επίσημα από κάπου;

Τρίτον, υπάρχει ασάφεια ως προς το αντικείμενο σχεδιασμού της ομάδας, το οποίο είναι αρκετά ευρύ και γενικό. Σύμφωνα με τη δήλωση του κ. Πρωθυπουργού στον Τύπο, «Μέχρι σήμερα η προβολή της Ελλάδας αφορούσε μόνο την τουριστική της πλευρά. Πρέπει να προβάλουμε μια συνολική εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας, μιας χώρας δημιουργίας, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης με ξεχωριστή ποιότητα ζωής και σεβασμό στο περιβάλλον. Μιας Ελλάδας που κοιτάζει τον κόσμο με αυτοπεποίθηση. Η νέα αυτή εικόνα θα στηρίζει και θα στηρίζεται από κάθε άξονα του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου. Θα αντικατοπτρίζει θετικά τη χώρα και τους ανθρώπους της, θα τονώνει την περηφάνια των Ελλήνων και παράλληλα με την ιστορία θα φανερώνει την σύγχρονη διάσταση πολιτισμού, τεχνογνωσίας και ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή των παραμέτρων που συνθέτουν την Ελλάδα των επόμενων γενεών».

Θα πρέπει όλο αυτό να γίνει πιο συγκεκριμένο και πιο απτό μέσα σε αυτή τη συμφωνία.

Επίσης, είναι ουσιαστικό να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική, ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, ένα μετρήσιμο αποτέλεσμα και βέβαια διαφάνεια παντού.

Τέλος, το πρόγραμμα που θα χρηματοδοτηθεί οφείλει να έχει σοβαρά εχέγγυα επιτυχίας και να μην αποτελεί απλώς ένα εγχείρημα ή ένα πείραμα. Η νοοτροπία «τι είχαμε τι χάσαμε;», επειδή πρόκειται για δωρεά, σε περίπτωση που το εγχείρημα δεν επιφέρει το αναμενόμενο αποτέλεσμα δεν θα είναι αποδεκτή. Αφενός υπάρχει η απώλεια εσόδων του δημοσίου από τις φορολογικές και λοιπές απαλλαγές αφετέρου είναι σημαντικό και στις περιπτώσεις των δωρεών να έχουμε την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση προς όφελος της χώρας.

Όπως είπα από την αρχή, γενικά είμαστε είπε υπέρ αυτής της Σύμβασης, βεβαίως επιφυλασσόμεθα στην Ολομέλεια για πιο συγκεκριμένες τοποθετήσεις και με βάση τυχόν προτάσεις ή αλλαγές, που μπορεί να φέρει η Κυβέρνηση.

Σας ευχαριστώ.