Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας στις 21 Οκτωβρίου, στο 8μηνο του 2021 οι τουριστικές εισπράξεις ανήλθαν στο 50% του 2019, ενώ τον Αύγουστο 2021 έφτασαν στο 75% των εισπράξεων του Αυγούστου 2019. Τα τουριστικά έσοδα πλέον αναμένονται στο 60% εκείνων του 2019, αντί 45% που ήταν η εκτίμηση στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025. Οι 15 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά στα τουριστικά έσοδα, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, αντιστοιχούν σε 1,5 ποσοστιαία μονάδα στο ΑΕΠ. Πέρυσι, τα έσοδα από τον εισερχόμενο τουρισμό δεν ξεπέρασαν τα 4,3 δισ. ευρώ.
Υπάρχει βεβαίως εξήγηση γι αυτό. Βρισκόμαστε στη δεύτερη χρονιά της πανδημίας και παρά τα σκαμπανεβάσματα στην πορεία του κορωνοϊού - υφέσεις και εξάρσεις ανάλογα με την εποχή και τις θερμοκρασίες, το άνοιγμα της οικονομίας, την χαλάρωση ή την αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων – φέτος έχουμε έναν συμμαντικό σύμμαχο, το εμβόλιο. Το εμβόλιο μαζί με τα προληπτικά διαγνωστικά τεστ, απόρροια της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου των ημερών μας, έδωσαν τη δυνατότητα επανεκκίνησης των ταξιδιών και βοήθησαν στην υποχώρηση του δικαιολογημένου φόβου που δημιούργησε ο κορωνοϊός. Η εγγενής επιθυμία και η λαχτάρα του ανθρώπου να ταξιδέψει, βρήκαν φέτος διέξοδο έκφρασης μετά την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και οδήγησαν στην θεαματική αύξηση της τουριστικής κινητικότητας και συνεπώς των εσόδων, σε σύγκριση με την περσινή ισχνή τουριστική χρονιά.
Ήταν ευχής έργο ότι ο τουρισμός παρουσίασε φέτος υψηλές για τα δεδομένα επιδόσεις, καθώς αποτελεί βασικό τροφοδότη του ελληνικού ΑΕΠ και έχει καταλυτική σημασία για την εθνική οικονομία, την απασχόληση και την ανάπτυξη της χώρας. Η θετική αυτή εξέλιξη θα αφήσει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που η κυβέρνηση οφείλει να αξιοποιήσει λαμβάνοντας θετικά μέτρα. Η υπέρβαση των αρχικών προσδοκιών, οφείλεται κυρίως στους λόγους που περιγράφηκαν παραπάνω και όχι τόσο στις ενέργειες της κυβέρνησης, η οποία παρά τις όποιες προσπάθειές της, σε πολλές περιπτώσεις αντί να διευκολύνει τα πράγματα λειτούργησε μάλλον ανασταλτικά. Για παράδειγμα, δεν προχώρησε σε έγκαιρο και κατά προτεραιότητα εμβολιασμό των εργαζομένων στον τουρισμό αν και το είχε εξαγγείλει, δεν ενίσχυσε υγειονομικά τους τουριστικούς προορισμούς, δεν παρουσίασε επάρκεια σε ξενοδοχεία καραντίνας, δε διαχειρίστηκε κατάλληλα τους μεθοριακούς σταθμούς για την απρόσκοπτη και ασφαλή είσοδο των οδικών τουριστών από τις χερσαίες πύλες εισόδου στη χώρα μας.
Επιπλέον, η μεγάλη εισροή τουριστών αποκάλυψε την ανύπαρκτη διαχείριση των τουριστικών προορισμών, με την εκδήλωση φαινομένων υπερτουρισμού σε πολλούς δημοφιλείς προορισμούς.
Εφόσον ο στόχος των τουριστικών εσόδων του 60% αναφορικά με το 2019 επιτευχθεί, τα έσοδα θα πλησιάσουν τα 11 δισ. ευρώ. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται η κυβέρνηση και το Υπουργείο Τουρισμού να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην επιμήκυνση της σεζόν και στην ενίσχυση του χειμερινού, ορεινού και συνεδριακού τουρισμού, που ήταν τα είδη τουρισμού που δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα.
Η κυβέρνηση βοήθησε τον κλάδο του τουρισμού κυρίως μέσω του προγράμματος Συν-Εργασία, των αναστολών συμβάσεων εργασίας, της επιδότησης των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών και της μισθοδοσίας. Ωστόσο, τα προβλήματα ρευστότητας δεν αντιμετωπίστηκαν κατάλληλα και δημιούργησαν συνθήκες ασφυξίας στην ελληνική τουριστική αγορά, η οποία απαρτίζεται κυρίως από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι προϋποθέσεις εξασφάλισης δανεισμού από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δυστυχώς ευνόησαν κυρίως τις μεγάλες επιχειρήσεις και απέκλεισαν τις μικρομεσαίες. Η κυβέρνηση ακόμα δεν έχει υλοποιήσει τη δράση της επιδότησης κεφαλαίου κίνησης πληττόμενων από την πανδημία τουριστικών επιχειρήσεων, που θα εφαρμοζόταν στην αρχή της τουριστικής σεζόν με στόχο την ενίσχυση της επαναλειτουργίας των εν λόγω επιχειρήσεων, που παρέμειναν ουσιαστικά κλειστές και χωρίς έσοδα επί 16 μήνες. Πέρυσι τέτοια εποχή, κατά την εφαρμογή της καραντίνας, τα ξενοδοχεία δεν έκλεισαν με κρατική εντολή, παρέμειναν ανοιχτά αλλά στην ουσία κλειστά λόγω των απαγορεύσεων στις μετακινήσεις και ως εκ τούτου δεν έλαβαν κρατική βοήθεια. Ειδικά τα ξενοδοχεία ορεινού όγκου, έμειναν με μηδενικά έσοδα να παλεύουν με λειτουργικά κόστη και οφειλές.
Οι τουριστικές επιχειρήσεις χρειάζονται ενίσχυση τουλάχιστον μέχρι το τέλος της χρονιάς, ώστε να πραγματοποιηθεί ομαλή μετάβαση στο 2022. Είναι απαραίτητο να υπάρξει παράταση του προγράμματος ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, με επιδότηση εργοδοτικών εισφορών έως το τέλος του 2021. Σημαντικά θα βοηθούσαν η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στη διαμονή, η κατάργηση του φόρου διαμονής ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, να υπάρξει ανταποδοτικότητα προς την τοπική αυτοδιοίκηση για έργα που βοηθούν τον τουρισμό, κ.ά. Γεγονός είναι, ότι η όποια στήριξη χρειάζεται να είναι αξιολογημένη και στοχευμένη, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες που διαμορφώνονται. Την περίοδο που διανύουμε χρειάζεται να δοθεί έμφαση στους χειμερινούς τουριστικούς προορισμούς και στα συνέδρια.
Ιδιαίτερης μέριμνας πρέπει να τύχει από την κυβέρνηση και η οριζόντια ανατίμηση προϊόντων και υπηρεσιών, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί, ενδέχεται να δώσει ένα ηχηρό χαστούκι στην ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας, σε ένα περιβάλλον με τουριστικές αγορές ιδιαίτερα ελκυστικές από άποψη τιμών, είτε μεσογειακές είτε πιο μακρινές, όπως των Η.Π.Α., της Ασίας, της Αυστραλίας που ανοίγουν και πάλι.
Οι εργαζόμενοι στον επισιτισμό - τουρισμό αντιμετωπίζουν θέματα που είναι αναγκαίο να επιλυθούν. Υπάρχουν δικαιούχοι που δε μπορούν να λάβουν τα επιδόματα που δικαιούνται, γιατί τα ένσημά τους από τις περσινές αναστολές σύμβασης δεν εμφανίζονται στο σύστημα. Υπάρχουν άλλοι, που ήταν σε μονομερή αναστολή σύμβασης τους μήνες Μάιο & Ιούνιο και δε θα πάρουν επίδομα ανεργίας είτε επειδή δεν επαναπροσλήφθηκαν λόγω εργοδοτικής παραβατικότητας είτε γιατί οι επιχειρήσεις που εργάζονταν δεν άνοιξαν φέτος. Δεν πρέπει να μείνει κανένας εργαζόμενος αβοήθητος.
Ο τουρισμός χρειάζεται να ακολουθήσει τις σύγχρονες επιταγές των καιρών που αλλάζουν. Η πανδημία, η κλιματική κρίση, οι τεχνολογικές εξελίξεις, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον διαφορετικό από αυτό που μέχρι τώρα γνωρίζαμε. Η έμφαση στην αειφορία και η αποτελεσματική διαχείριση των προορισμών, η βελτίωση των υποδομών, η ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού και η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, ο εκσυγχρονισμός και η ενίσχυση των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων, η παροχή ποιοτικής τουριστικής εκπαίδευσης, είναι κάποιες από τις ενέργειες που μπορούν και πρέπει να γίνουν για κάνει ο ελληνικός τουρισμός το άλμα στη νέα εποχή. Για πρώτη φορά στα χρονικά, υπάρχει επάρκεια ευρωπαϊκών και κρατικών πόρων για την υλοποίηση των στόχων που θα τεθούν.
